ที่ดิน มีกี่ประเภท ข้อควรรู้ ก่อนซื้อ-ขาย-โอน

ที่ดินมีหลายประเภท โดยสามารถสังเกตได้ง่ายจากการจำแนกเป็นสีๆ ซึ่งที่ดินแต่ละประเภท จะมีทั้งแบบเป็นกรรมสิทธิ์ที่ดินและเอกสารสิทธิที่ดิน โดยสามารถซื้อขาย แลกเปลี่ยนการครอบครองได้ตามกฎหมาย และก็แบบที่รัฐบาลออกสิทธิให้ใช้ประโยชน์ แต่ไม่อนุญาตให้ครอบครอง หรือซื้อขายโอนสิทธิกันได้ เมื่อมีการซื้อ ขาย โอนกันเกิดขึ้น บางครั้งอาจเกิดเป็นข้อพิพาท หรือกรณีฟ้องร้องกันภายหลังได้ค่ะ

โดยจะมาเขียนเป็นบทสรุปว่าที่ดินแต่ละประเภท แบบไหนสามารถซื้อ - ขาย - โอน ได้

1.น.ส.2 (ใบจอง) : สิทธิในที่ดิน คือ เป็นสิทธิครอบครองทำประโยชน์ชั่วคราว ผู้ครอบครองไม่มีกรรมสิทธิในที่ดิน ,การซื้อ–ขาย–โอน ไม่สามารถทำได้ แต่สามารถตกทอดเป็นมรดกให้กับทายาทได้ ,สิทธิหมดลงเมื่อไม่ได้ทำประโยชน์ติดต่อกัน 3 ปี โดยราชการยึดคืน

2. โฉนดที่ดินตราครุฑสีดำหรือน.ส.3 / นส. 3 ข . เป็นหนังสือที่แสดงสิทธิการครอบครองเพื่อทำประโยชน์ในพื้นที่ดินนั้นๆได้ เหมือนกับ น.ส. 3 ก เพียงแต่จะไม่มีระวางรูปถ่ายทางอากาศ น.ส. 3 และ น.ส.3 ข. มีความแตกต่างกัน ดังนี้

นส. 3 : เป็นเอกสารที่นายอำเภอท้องที่เป็นผู้ออกให้
นส. 3 ข : เป็นหนังสือที่เจ้าหน้าที่ที่ดินเป็นออกออกให้แต่ยังไม่ได้รับรองอย่างเป็นทางการ

น.ส.3/น.ส.3ข. : สิทธิในที่ดิน คือ เป็นสิทธิครอบครองทำประโยชน์ ผู้ครอบครองไม่มีกรรมสิทธิในที่ดิน ,การซื้อ–ขาย–โอน สามารถทำได้ โดยต้องรังวัดและรอประกาศจากราชการ 30 วัน ,สิทธิหมดลงเมื่อ ผู้อื่นครอบครองติดต่อกัน 1 ปี

3. โฉนดที่ดินตราครุฑสีเขียวหรือ น.ส.3 ก. : สิทธิในที่ดิน คือ เป็นสิทธิครอบครองทำประโยชน์ ผู้ครอบครองไม่มีกรรมสิทธิในที่ดิน ,การซื้อ–ขาย–โอน สามารถทำได้ ,สิทธิหมดลงเมื่อ ผู้อื่นครอบครองติดต่อกัน 1 ปี

4. โฉนดที่ดินตราครุฑสีแดงหรือน.ส.4 หรือโฉนดที่ดิน : สิทธิในที่ดิน คือ เป็นที่ดินมีกรรมสิทธิ ,การซื้อ–ขาย–โอน สามารถทำได้ ,สิทธิหมดลงเมื่อ ผู้อื่นครอบครองติดต่อกัน 10 ปี

โฉนดที่ดินตราครุฑสีน้ำเงินหรือ ส.ป.ก.4-01 สามารถให้ผู้อื่นเช่าเพื่อการเกษตรได้* ซึ่งหนังสือชนิดนี้เป็นหนังสือที่ออกให้กับผู้ที่มีฐานะยากจน ครอบครัวละไม่เกิน 50 ไร่ สามารถสร้างสิ่งปลูกสร้างเพื่อการเกษตรได้ ไม่สามารถนำไปจำนองได้ (ยกเว้นโครงการที่ระบุว่าสามารถใช้ ส.ป.ก.4-01 เป็นประกันได้ )

ส.ป.ก.4-01 : สิทธิในที่ดิน คือ เป็นสิทธิครอบครองทำประโยชน์ ผู้ครอบครองไม่มีกรรมสิทธิในที่ดิน ,การซื้อ–ขาย–โอน ไม่สามารถทำได้ แต่สามารถตกทอดเป็นมรดกให้กับทายาทได้ ,สิทธิหมดลงเมื่อ ขาดคุณสมบัติ หรือฝ่าฝืนระเบียบ (ไม่ได้นำพื้นที่ไปทำการเกษตรจริงอาจถูกยึดคืนได้)

6.สทก. หรือสิทธิทำกิน : สิทธิในที่ดิน คือ เป็นสิทธิครอบครองทำประโยชน์ ผู้ครอบครองไม่มีกรรมสิทธิในที่ดิน ,การซื้อ–ขาย–โอน ไม่สามารถทำได้ แต่สามารถตกทอดเป็นมรดกให้กับทายาทได้ ,สิทธิหมดลงเมื่อ ไม่ได้ทำประโยชน์ติดต่อกัน 2 ปี โดยราชการยึดคืน

ภ.บ.ท.5 หรือใบชำระภาษีบำรุงท้องที่ : สิทธิในที่ดิน คือ ไม่ใช่เอกสารสิทธิ เป็นเพียงเอกสารรับรองการเสียภาษีของผู้ครอบครอง ,การซื้อ–ขาย–โอน ไม่สามารถทำได้ แต่สามารถตกทอดเป็นมรดกให้กับทายาทได้ ,สิทธิหมดลงเมื่อ ทับซ้อนพื้นที่ห้ามครอบครอง เช่น พื้นที่ป่าไม้ ฯลฯ

ควรศึกษาให้ดีว่าที่ดินแบบไหน สามารถซื้อขายโอนสิทธิ และทำนิติกรรมทางกฎหมายกันได้ จะได้ไม่มีปัญหาในภายหลังตามมาค่ะ

อ่านบทความเพิ่มเติม คดีที่ดิน คลิก!

ติดต่อ ปรึกษาทนายคดีที่ดินหรือ จ้างทนายคดีที่ดิน คลิก!