การบังคับคดี

การบังคับคดี คือ

การบังคับคดี เป็นการบังคับให้เป็นไปตามคำพิพากษาหรือคำสั่งของศาล คือ เมื่อศาลมีคำพิพากษาหรือคำสั่งแล้ว บุคคลซึ่งเป็นฝ่ายแพ้คดี (ต่อไปหนี้เรียกว่า ลูกหนี้ตามคำพิพากษา)ไม่ปฏิบัติตามคำพิพากษาหรือคำสั่งศาลโดยดี ทั้งนี้เพื่อให้คำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลนั้นเป็นผล บุคคลซึ่งเป็นฝ่ายหนึ่งชนะคดี (ต่อไปนี้เรียกว่า เจ้าหนี้ตามคำพิพากษา)ได้รับสิทธิจากคำพิพากษาหรือคำสั่งนั้น แต่การบังคับคดีไม่ต้องมีทุกคดี

การบังคับคดี มี 2 กรณี

1. บุคคลผู้มีสิทธิร้องขอให้มีการบังคับ

เจ้าหนี้ตามคำพิพากษา บุคคลซึ่งเป็นฝ่ายชนะคดี ส่วนผู้ที่จะถูกบังคับคดี คือลูกหนี้ตามคำพิพากษา บุคคลซึ่งเป็นฝ่ายแพ้คดี

ตัวอย่าง การบังคับคดี บุคคลซึ่งเป็นฝ่ายชนะเท่านั้นที่จะต้องขอให้บังคับคดีตามคำพิพากษาหรือคำสั่ง ผู้ร้อง(เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาของโจทก์) ขออนุญาตเข้าสวมสิทธิแทนโจทก์เพื่อบังคับแก่จำเลย ไม่ใช่บุคคลซึ่งเป็นฝ่ายชนะจึงไม่มีสิทธิ ทั้งไม่ใช่กรณีที่เจ้าหนี้จะใช้สิทธิเรียกร้องของลูกหนี้ได้ หมายถึงการใช้สิทธิฟ้องคดีต่อศาลโดยให้เจ้าหนี้เป็นโจทก์ฟ้องในนามของเจ้าหนี้แทนลูกหนี้ได้ รวมทั้งเรียกลูกหนี้ให้เข้ามาในคดี มิใช่สวมสิทธิในการบังคับคดีของลูกหนี้ซึ่งเป็นสิทธิที่กฎหมายกำหนดให้เป็นสิทธิแก่บุคคลซึ่งเป็นฝ่ายชนะดังกล่าวมาแล้ว

2. บุคคลที่ศาลมีคำพิพากษาหรือคำสั่งให้ได้รับชำระหนี้

คำว่าเจ้าหนี้ตามคำพิพากษาให้ครอบคลุมไปถึงบุคคลที่ศาลมีคำพิพากษาหรือคำสั่งให้ได้รับชำระหนี้ ซึ่งหมายถึงบุคคลภายนอกที่คำพิพากษาหรือคำสั่งศาลในคดีนั้นระบุให้ได้รับชำระหนี้ เช่น บุคคลนอกผู้รับประโยชน์ตามสัญญาประนีประนอมยอมความที่ศาลพิพากษาตามยอม ดังนั้น บุคคลภายนอกที่ศาลพิพากษาหรือคำสั่งให้ได้รับชำระหนี้ย่อมอยู่ในฐานะเจ้าหน้าตามคำพิพากษาที่มีสิทธิร้องขอให้บังคับคดีตามส่วนได้เสียของตนได้ โดยไม่ต้องให้เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาเดิมดำเนินการบังคับคดีให้แทนหรือต้องไปฟ้องร้องเป็นคดีใหม่อีก

บุคคลที่ศาลมีคำพิพากษาหรือคำสั่งให้ได้รับชำระหนี้

2.1 บุคคลซึ่งได้รับโอนหรือรับช่วงสิทธิของเจ้าหนี้ตามคำพิพากษาในกรณีหนี้เงินหรือส่งมอบหรือส่งคืนทรัพย์เฉพาะสิ่ง
กรณีศาลพิพากษาให้ลูกหนี้ตามคำพิพากษาให้ลูกหนี้ตามคำพิพากษาส่งคืนหรือส่งมอบทรัพย์เฉพาะสิ่ง กรณีดังกล่าวเจ้าหนี้ตามคำพิพากษาสามารถโอนสิทธิเรียกร้องตามคำพิพากษาให้บุคคลอื่นเข้าสวมสิทธิบังคับคดีต่อไปได้ เนื่องจากเป็นสิทธิเรียกร้องตามคำพิพากษาที่ให้ส่งคืนหรือส่งมอบทรัพย์เฉพาะสิ่ง

ตัวอย่าง ศาลพิพากษาให้จำเลยทั้งสองชำระหนี้แก่โจทก์ต่อมาผู้รับประกันไว้จากโจทก์ใช้ค่าสินไหมทดแทนแก่โจทก์ไปตามสัญญาประกันภัย ดังนี้ผู้รับประกันภัยย่อมเข้ารับช่วงสิทธิของโจทก์ผู้เอาประกันภัยในการบังคับคดีตามคำพิพากษาเอาแก่จำเลยทั้งสองได้

2.2 การเข้าสวมสิทธิบังคับคดีกรณีมีกฎหมายเฉพาะ เช่น พระราชกำหนดปฏิรูประบบสถาบันการเงิน พ.ศ. 2540

2.3 ผู้ซื้ออสังหาริมทรัพย์จากการขายทอดตลาดของเจ้าพนักงานบังคับคดี
เมื่อเจ้าพนักงานบังคับคดีโอนอสังหาริมทรัพย์ที่ขายให้แก่ผู้ซื้อ หากทรัพย์สินที่โอนนั้นมีลูกหนี้ตามคำพิพากษาหรือบริวารอยู่อาศัย และลูกหนี้ตามคำพิพากษาหรือบริวารไม่ยอมออกไปจากอสังหาริมทรัพย์นั้น ผู้ซื้อชอบที่จะยื่นคำขอฝ่ายเดียวต่อศาลที่อสังหาริมทรัพย์นั้นตั้งอยู่ในเขตศาล ให้ออกหมายบังคับคดีเพื่อบังคับให้ลูกหนี้ตามคำพิพากษาหรือบริวารออกไปจากอสังหาริมทรัพย์นั้น ให้ถือว่าผู้ซื้อเป็นเจ้าหนี้ตามคำพิพากษา

2.4 เจ้าพนักงานบังคับคดี
ในกรณีมีการยึดทรัพย์สินซึ่งมิใช่ตัวเงิน หรือกรณียึดหรืออายัดเงิน หรืออาศัยทรัพย์สินแล้วไม่มีการขายหรือจำหน่ายเนื่องจากเจ้าพนักงานบังคับคดีถอนการบังคับคดีนั้นเองหรือถอนโดยคำสั่งศาล ให้เจ้าพนักงานบังคับคดีรายงานต่อศาลขอให้บังคับคดีแก่ทรัพย์สินของผู้นั้นเพื่อชำระค่าฤชาธรรมเนียมในการบังคับคดี ให้ถือว่าเจ้าพนักงานบังคับคดีเป้นเจ้าหนี้ตามคำพิพากษา

อ่านบทความเพิ่มเติม คดีแพ่ง คลิก!

ติดต่อ ปรึกษาทนายคดีแพ่งหรือ จ้างทนายคดีแพ่ง คลิก!

บทความกฎหมายล่าสุด