ประมาทแต่ไม่ต้องรับผิด

แม้ประมาทก็อาจไม่ต้องรับผิดเสมอไป

ตามหลักของกฎหมายแล้ว การกระทำโดยประมาทคือการกระทำที่ปราศจากความระมัดระวังซึ่งบุคคลในภาวะนั้นจักต้องมีตามวิสัยและพฤติการณ์ และผู้กระทำอาจใช้ความระมัดระวังเช่นว่านั้นได้ แต่หาได้ใช้เพียงพอไม่

เมื่อมีการกระทำโดยประมาทก็จำต้องรับผิดต่อผลที่ตามมาจากการกระทำนั้นหากมีกฎหมายอาญาบัญญัติว่าการกระทำโดยประมาทเช่นนั้นมีความผิด เช่น ทำให้คนถึงแก่ความตายโดยประมาท ปอ 291 หรือ พระราชบัญญัติจราจรทางบก มาตรา ๗๘ เป็นต้น

ประมวมลกฎหมายอาญา มาตรา 291

การกระทำที่มิได้บัญญัติไว้ว่าต้องรับผิดหากกระทำโดยประมาทก็ไม่มีความผิด

นายแดง ทุบกำแพงรั้วบ้านตัวเองเพื่อทำการซ่อมแซม ไม่ทันระวังไปกระทบกับกำแพงรั้วของบ้านนายขาวซึ่งอยู่ติดกัน แม้นายแดงไม่มีความผิดทางอาญาเพราะมิได้มีบทบัญญัติทางอาญาให้รับผิดกรณีกระทำการโดยประมาทเป็นเหตุให้ทรัพย์สินเสียหาย แต่ก็ต้องรับผิดทางแพ่งชดใช้ค่าเสียหายที่เกิดขึ้นเพราะความประมาท และความเสียหายที่เกิดขึ้นนั้นถือเป็นผลโดยตรงจากการกระทำโดยประมาทของนายแดง

หลักผลโดยตรง คือ ถ้าไม่กระทำผลก็ไม่เกิด

กรณีที่แม้ว่าผู้กระทำมิได้ประมาท แต่ผลก็เกิดเช่นนั้นอยู่ดี ย่อมถือได้ว่าผลแห่งการกระทำนั้นมิใช่ผลโดยตรง

เช่น นายเหลืองขี่จักรยานยนต์สวนช่องทางจราจร ทางขวาของถนนแบบสี่ช่องทางจราจรด้วยความเร็วในเวลากลางคืน นายฟ้าขับขี่อยู่ในช่องทางปกติแม้ว่าจะใช้ความระมัดระวังเพียงพอแค่ไหนก็ไม่อาจหลีกเลี่ยงการชนได้ ย่อมถือได้ว่าเป็นผลที่เกิดขึ้นอย่างแน่แท้ไม่ว่านายฟ้าจะประมาทหรือไม่

ดังนั้นแม้นายฟ้าขับมาในช่องทางปกติจะใช้ความเร็วสูงกว่าที่กฎหมายกำหนดซึ่งถือว่าเข้าข่ายประมาท เมื่อเกิดเหตุการณ์ชนกันเกิดขึ้นทำนายเหลืองถึงแก่ความตาย ถือได้ว่าความตายของนายเหลืองมิได้เกิดจากความประมาทของนายฟ้า เช่นนั้นแล้วนายฟ้าก็มิต้องรับผิดฐานกระทำการโดยประมาทเป็นเหตุให้ผู้อื่นถึงแก่ความตาย

นอกจากนั้นเมื่อผลแห่งความตายมิได้เกิดขึ้นจากความประมาท นายฟ้าจึงไม่ต้องชดใช้ทางแพ่งให้แก่ฝ่ายนายเหลืองอีกด้วย

กรณีเช่นนี้มีฎีกาหลายฎีกาได้วางหลักไว้ เช่น
คำพิพากษาที่ 4883/2553

เมื่อผลแห่งความเสียหายมิได้เกิดจากความประมาท ผู้ประมาทย่อมไม่ต้องรับผิด แต่ทั้งนี้ หากการกระทำใด ๆ ตั้งอยู่บนความไม่ประมาทตั้งแต่ต้นแล้ว ก็ย่อมเป็นเครื่องคุ้มครองป้องกันผู้กระทำได้เสมอ อีกทั้งยังลดความเสียหายที่จะเกิดขึ้นต่อผู้คนรอบข้างอีกด้วย

อ่านบทความเพิ่มเติม คดีอาญา คลิก!

ติดต่อ ปรึกษาทนายคดีอาญาหรือ จ้างทนายคดีอาญา คลิก!

บทความกฎหมายล่าสุด